نصر بن شبث عقیلینصر بن شبث عقیلی، بزرگ قیسیان شام و از بنی‌امیه بود که بر علیه مامون عباسی شورید و برخی از مناطق شام را بدست گرفت. او سرانجام به سال ۲۱۰ ق تسلیم لشکریان مامون شد و پس از آن خبری از وی در منابع تاریخی ضبط نشده است. ۱ - معرفی اجمالینصر بن شبث عقیلی از بنی‌عقیل بن کعب بن ربیعه و بزرگ قیسیان شمال شام و جزیرةالعرب بود. وی سری پر شور در تعصبات قبیله‌ای عربی داشت. نیاکان او از بزرگان بنی‌امیه بودند. محل اقامت وی «کیسوم» واقع در شمال حلب بود. در روزگار او هارون الرشید درگذشت و نزاع بر سر قدرت، میان امین و مامون درگرفت؛ در نتیجه، امین به قتل رسید. نصر از بیعت با مامون خودداری کرد و در شهر «کیسوم» دست به شورش زد و بر شهرها و مناطق مجاور کیسوم فایق آمد. او بر «سمیساط» دست یافت و به حکمرانی پرداخت. عده زیادی از اعراب، اطراف او گرد آمدند. رفته رفته قدرت او بالا گرفت. او در سال ۱۹۸ ق با گذشتن از نهر فرات به سمت شرقی فرات رسید. شورش او خطرناک‌ترین شورشی بود که حکومت عباسیان را تهدید می‌کرد. زمانی که مامون ولایت رقّه تا مصر را به عبدالله بن طاهر سپرد، دستور جنگ با شبث را نیز صادر کرد لذا او به رقّه رفت و در جنگ با نصر، عرصه را بر او تنگ کرد پس از آن، پیک مامون به نزد نصر آمده و او را به اطاعت از مامون دعوت کرد و وعده عفو نسبت به اعمال گذشته او داد. نصر با این شرط قبول کرد که به دربار مامون نرود؛ امّا مامون این را نپذیرفت. عبدالله بن طاهر بر شدت حملات خود بر نصر افزود و در نهایت، جنگ، با تسلیم شدن نصر پایان پذیرفت. عبدالله در سال ۲۱۰ ق نصر را به بغداد، نزد مامون روانه ساخت. پس از این ماجرا دیگر خبری از نصر در تاریخ نیامده است. ۲ - پانویس۳ - منبععبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۴۷۰. |